Zirve Spor Okulu

Jimnastik Çocuğunuza Ne Kazandırır?

Dünyadaki hemen her ülkede okullarda ve okul öncesi eğitimlerde zorunlu hale gelen cimnastiğin çocuklar üzerindeki olumlu etkileri yapılan antropometrik ölçümler ve dış gözlemlerle kanıtlanmış, Jimnastik eğitimi vazgeçilmez bir eğitim aracı haline gelmiştir.

Ülkemizde de birçok ilde varlığını sürdüren ve büyük ilgi gören Jimnastik sporu çocukların fiziksel, sosyal ve psikolojik yönden hızlı ve olumlu gelişmelerini sağlamaktadır. Dilerseniz bu faydalardan bazılarına göz atalım:

• Özgüven
• disiplin,
• kararlılık,
• sabır,
• sağlık,
• ritim,
• duygu yönetimi,
• kendini tanıma,
• zamanı ve mekânı doğru algılama,
• kendini ifade etme,
• sosyal değişim,
• iletişim kurma,
• çabuk ve doğru düşünme,
• sorumlu bir şekilde davranma ve amaç belirleyebilmeyi sağlar.

Cimnastik; çocukların sağlıklı fiziksel gelişimleri yanı sıra kişilik gelişimleri ile ruhsal sağlığının da gelişimine katkıda bulunur. Bununla birlikte yaratıcılıklarını geliştirir, sorumluluk duygusu kazandırır, yardımlaşma ve iş birliği yapma, akranları ile oyun oynayabilme ve başkalarına saygı duymayı öğrenir. 4-5 yaşlarında başlanabilir.

Biyomotor Yetiler Üzerine Etkisi

Spor yapmak; çocuklarda sağlıklı gelişim ve büyüme için önemli bir araç olduğu gibi, boş zamanlarını keyifle geçirebilecekleri bir aktivitedir. Artistik jimnastik, anaerobik dayanıklılık, kuvvet, hız, koordinasyon, esneklik, zarafet ve branşa özgü antropometrik özelliklerin kombinasyonunun eşsiz bir şekilde sergilendiği bir spor branşıdır. 1 Yetenek belirleme konusunun önemi çocukların fiziksel özelliklerinin saptanmasının gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır. Spora erken yönlendirme, spor branşlarında üst düzey başarıya ulaşabilmek ile yakın ilişki göstermektedir. Yetenek belirleme, genç sporcuların doğru spor branşına yönlendirilebilmesi amacıyla seçilme ve gruplandırılmasının sağlanmasıdır. 2 Okul öncesi dönemde özellikle temel hareketlerin doğru olarak öğrenilmesi gerekir. Çocukların gelişim düzeylerinin belirlenmesi, gerekli müdahalenin yapılabilmesi açısından yetersizliklerin erkenden saptanması gereklidir. 3 Anaokullarında en az yer verilen ve aileler tarafından da en az önem gösterilen etkinlik, beden eğitimi ve spor etkinlikleridir. Oysa, okul öncesi eğitimde beden eğitimi programlarının bilinçli bir şekilde planlanıp uygulanmayışı büyük bir eksiklik oluşturmaktadır. Fiziksel aktivite yaşantıları, çocukların hareket becerilerinde başarılı olmalarını sağlamaktadır. 4 Temel gelişim döneminde çocuğun oyuna olan sınırsız ihtiyacı nedeni ile erken dönemde hayatına giren sportif oyun ve etkinlikler, hem kendi yaş grupları ile bir arada olmasını sağlamakta hem de kurallara ve kararlara uyma, yenme ve yenilmeyi kabullenme gibi deneyimler kazandırmaktadır. 5 Erken yaşlarda edinilen bu deneyimlerle kazanılacak temel bilgi, beceri ve alışkanlıklar, çocuğun daha sonraki öğrenim yaşamının yanı sıra sosyal ve duygusal yaşamını da biçimlendirecek güçtedir. 4 Eğitimde de yeniden yapılanmacı çalışmalarla verilen aktif, yaratıcı ve zengin fırsatlar sayesinde insan yetiştirme düzenekleri olarak kabul edilen öğretim programlarında öğrenci merkezli eğitim ortamlarında öğrenciler birinci dereceden katılımcı, uygulamacı ve değerlendirmeci rolü üstlenmektedir. 6 Altı ve yedi yaşları, ilk çocukluk döneminin sonu ile ileri çocukluk döneminin başlangıcını kapsamaktadır. Bu dönemlerde çocuklar, temel hareketler döneminden sporla ilgili hareketler dönemine geçiş safhasındadırlar. Okul öncesi dönemin sonunda çocuklar sportif beceriler için gerekli temel hareket ve kombinasyonları kazanmış ve motor becerileri ustalıkla yapmaya başlamışlardır. Hareket kalitesi her yıl biraz daha iyiye doğru gelişmektedir. Dört yaşında, tek ayak üzerinde uzun süre durabilen çocuk ancak beş yaşından itibaren sekmeyi becerebilmektedir. Aerobik dayanıklılık ve esneklik bu dönemde iyi gelişmiştir, fakat kuvvet gelişimi henüz söz konusu değildir. Temel beceriler olan denge, koşma, atlama, sıçrama, sekme, yakalama, fırlatma, topa ayakla vurma gibi beceriler bu dönemin sonunda kazanılır. 7 Son yıllarda çocuk ve gençlerin fiziksel aktivite alışkanlığının azalma ihtimaline karşı birçok ülkede fiziksel uygunluk ölçümlerinin yapılması büyük önem kazanmaktadır. Okul öncesi dönemdeki çocukların motor becerilerinin belirlenmesi ile ilgili birçok çalışma mevcuttur. 8-10 Okul öncesi çocuklarda özel programlanmış uzun süreli fiziksel aktivitenin motor beceriler üzerinde pozitif transfer etkisi yapabileceği varsayımı üzerine de çalış- malar mevcuttur. 11,12 Ülkemizde de çocukların mevcut durumlarının ortaya konarak okul öncesi dönemden itibaren bireylerin fiziksel uygunluklarını geliştirmeye yönelik programlar geliştirilmelidir. Bu bağlamda yapılan birçok araştırmada, hareket eğitimi programlarının çocuklarda motor becerileri geliştirdiği sonucuna varılmıştır.

Cimnastikte Neden Aynı Hareketler Sürekli Tekrar Ediliyor?

Malum olduğu üzere günümüzdeki çocuklar “hareketlilik” konusunda geçmişteki çocuklar kadar şanslı değildirler. Dağda bayırda koşturmamış, ağaçlara tırmanmamış, evinde tableti ile hareketsiz bir yaşama mahkum olan çocuklarda bir takım kassal, motorsal becerilerin yeterince gelişememesi sıkça görülen bir durumdur. Jimnastik ise, motor becerileri en üst düzeyde isteyen bir spor dalıdır. (Bkz: Bazı spor dallarının atletik performans değerlendirmesi) Bu bağlamda, motor becerileri yeterince gelişmemiş bir çocuğun akrobatik hareketleri istenilen düzeyde yapması mümkün değildir. Kuvvet, esneklik, denge, çeviklik, koordinasyon gibi beceriler yoksa hareket de yoktur. Sürekli tekrarlanan hareketler ile zaman içersinde çocuklar mekanik yönden etkili, uyumlu ve kontrollü bir hareket repertuarına kavuşmaya başlarlar. Çocuğun temel hareket becerilerinin kazanımını bir periyot içersinde planlamak gerekir. Dengeleme, lokomotor ve manipülatif becerilerin giderek mükemmelleştiği bir metod uygulanmalıdır. Örneğin sekme, atlama, sıçrama, kollara dayanma gibi temel beceriler, cimnastikteki çeşitli koordinasyon gerektiren oyunlarda veya antrenman programlarında kullanılarak, temel hareketler döneminde kazınalan becerileri eşgüdümlü bir şekilde geliştirerek çocuğu üst seviye hareketleri yapmaya uygun hale getirir. Yani antrenmanlarda aynı hareketleri binlerce kez tekrar etmemiş, Jimnastik için hazır bulunuşluluk ve fiziksel uygunluk durumuna gelmemiş temel eğitim düzeyindeki bir çocuğun bir anda, ebeveynlerin tabiri ile “havada taklalar atmaya başlaması” mümkün değildir. Çocuğa gereğinden fazla misyon yüklemek onu spordan soğutmaya ve özgüven eksikliğine yol açacaktır. Doğuştan sağlam bir genetiğe sahip ve yetenekli çocuklar için ise durum biraz daha farklıdır. Onlar daha kısa zamanda gelişim göstererek akrobatik hareketlere geçiş yapabilirler.

Unutmayın, cimnastikte boşa geçen zaman yoktur. Çocuklar sırada beklerken bile sabretmeyi öğrenir.

Küçüklerde Jimnastiğin Önemi

Jimnastik Çocukların fiziksel, bilişsel ve duygusal gelişimlerine yardımcı olmak onlara sağlanabilecek en önemli desteklerin başında geliyor. Kendilerini bu alanda olumlu yönde geliştirmeyi başaran çocuklar ileride birçok alanda üstünlük sağlayabilme başarısını gösteriyorlar.

Spor yapmanın faydalarından hep bahsederiz ama genelde işin fiziksel, gelişim ve sağlığa faydaları kısmında kalırız. Halbuki spor yapmak, zihinsel ve fiziksel gelişimi sağladığı gibi, hem eğitim hayatında hem de sosyal yaşantıda bir çok kazanç sağlar. Aileler bazen yalnızca bir hobi olarak görse de, henüz gelişimlerinin başında olan çocukların küçük yaşta spora başlamaları çok önemlidir.

Biraz sporun olumlu yanlarını hatırlamamız gerekirse spor yapmak eğlencelidir. Spor yapan çocukların özgüvenleri daha yüksek oluyor. Üstelik bu olurken de disiplinle yetişiyorlar. Bu da onların ilerideki hayatları için çok önemli. Diğer bir taraftan spor yaparak fiziksel aktiviteler sayesinde stres seviyelerinin azalmasına ve hatta depresyonun önlenmesine katkı sağladığı bilimsel olarak bilinmektedir.

İstatistiksel olarak bakıldığında küçük yaştan itibaren spor yapan çocukların akademik hayatlarının daha başarılı olduğunu gözler önüne seriyor. Spor çocuklar için en çok stratejik düşünme yetisi kazandırıyor ve liderlik özelliklerini arttırıyor. Takım çalışmasına yatkınlıkları arttığından ileride profesyonel kariyerlerine olumlu yönde destek sağlıyor.

Bu konudaki bilinç arttıkça, çocuklarını spora gönderen ailelerin sayısı da her geçen gün artıyor. Evet, çocuk spor yapmalı ama hangisini? Komşusunun çocuğu yüzmeye gidiyor diye kendi çocuğunu da yüzmeye zorlayan, gençliğinde basketbol oynadığı için koşup çocuğunu basketbol okuluna yazdıran, spora ne kadar erken başlarsa o kadar iyi deyip tenis kortlarına götüren aileler var.

Oysa spora başlamada anne babanın isteğinden çok, çocukların istekleri daha önemli. En iyisi mi siz çocuğunuza yapmaktan hoşlanıp, yaparken eğleneceği bir aktivite bulun. Nasıl mı ? Önce spor yaparak kendiniz örnek olun. Çocuğunuz spor yaparken paylaşmayı öğrenir, arkadaş edinir, kendine güven kazanır. Spor yapmak mutluluk hormonunu çoğalmasına yardımcı olur.

İnsan organizması hareket etme zorunluğu vardır. Sırf bu nedenle baş gösteren birtakım hastalıklar var. Spor ve bedensel etkinlik, bu hastalıklarda tedavi edici bir araç olarak kullanılıyor. Bilimsel araştırmalar, düzenli bedensel aktivitelerin insan sağlığı üzerinde çok olumlu etkiler yarattığını kanıtlıyor. Spor yalnızca sağlıklı gelişme için değil, aynı zamanda kişilik gelişimi ve zihinsel sağlık açısından da çok önemli.

Temel eğitim devresinde branşa özgü çalışmalar yapılmak istenirse mutlaka yaş gruplarının özelliklerine, öğretim metotlarına dikkat edilmeli. Kullanılan materyaller yine yaş grubu özelliklerine özgü olmalı. Örneğin 7 yaşındaki bir çocuğun basketbol eğitiminde mini basketbol topu ve çocuk potaları kullanılmalı. Eklemlere ve kemiklere ağırlığın bindiği sporlara erken yaşta başlamamalı, çalışmalarda travmaya neden olabilecek yüklenmelerden kaçınılmalıdır.

Genel olarak 1 yaş refleks hareketler dönemi, 1-2 yaş ilkel hareketler dönemi, 2-6 yaş temel hareketler dönemi ve 7 yaş üstü sporla ilgili hareketler dönemi olarak kabul ediliyor.

Çocuklar, tüm spor dallarında branşlaşmaya geçmeden temel eğitim denilen ve içerisinde denge, koşma, atlama, sıçrama, yakalama gibi temel beceri programların bulunduğu eğitim devresinden geçirilmelidir. 2-6 yaş arasında kazanılan bu çeşit beceriler doğru biçimde uygulandığında çocuğun daha sonraki yaşam kalitesine önemli derecede olumlu etki yapıyor.